Zawód ratownika medycznego polega przede wszystkim na udzielaniu profesjonalnej pomocy w przypadku nagłego zagrożenia zdrowia lub życia ludzi. Oznacza to, że osoba go wykonująca musi nie tylko posiadać odpowiednie predyspozycje oraz cechy charakteru, ale i kierunkowe wykształcenie. Codziennością w pracy ratownika medycznego jest konieczność podejmowania szybkich i trafnych decyzji, co wymaga posiadania umiejętności i wiedzy z różnych dziedzin medycyny. 13 października obchodzony jest Dzień Ratownika Medycznego. Z tej okazji warto się przyjrzeć wyzwaniom, z jakimi wiąże się ten zawód i odpowiedzieć na pytanie: czy warto pracować jako ratownik medyczny?
Kim jest ratownik medyczny?
Jeżeli jeszcze tego nie wiesz, to przypominamy. To, kim jest ratownik medyczny, precyzuje ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 8 września 2006 roku. Zgodnie z podaną w niej definicją, jest to osoba wykonująca zawód medyczny, posiadająca uprawnienia do:
- udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym medycznych czynności ratunkowych,
- podejmowania działań mających na celu ograniczenie liczby osób poszkodowanych w różnych zdarzeniach,
- udzielania wsparcia psychologicznego osobom w stanie zagrożenia zdrowia lub życia,
- transportu osób w stanie zagrożenia zdrowia lub życia.
Wbrew pozorom to, co robi ratownik medyczny, nie ogranicza się jedynie do pracy „w karetce” lub na oddziale ratunkowym – choć jest to niewątpliwie najpopularniejsza ścieżka kariery wśród absolwentów tego kierunku.
Ratownicy medyczni mogą też wykonywać czynności w ramach ratownictwa górskiego, narciarskiego, wodnego, górniczego, działań antyterrorystycznych lub Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa. Znajdują zatrudnienie również w jednostkach ochrony przeciwpożarowej i innych placówkach, w których potrzebne są posiadane przez nich kwalifikacje.
Możliwości zawodowe obejmują także m.in. nauczanie i doskonalenie zawodowe ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych, organizowanie zajęć z zakresu pierwszej pomocy, KPP i medycznych czynności ratunkowych oraz prowadzenie badań naukowych.
Z jakimi wyzwaniami mierzą się ratownicy medyczni?
Ratownictwo medyczne jest zawodem bardzo wymagającym. Wykonujące go osoby często narażone są na ogromny stres, związany m.in. z obcowaniem z ludzkimi tragediami i ogromem trudnych emocji poszkodowanych i ich rodzin, a także przebywaniem w sytuacjach niebezpiecznych. Jest to również praca związana z odpowiedzialnością za zdrowie i życie, a jednocześnie wymagająca podejmowania szybkich, często także bardzo trudnych decyzji.
Trudnym aspektem wykonywania zawodu ratownika, podobnie jak w przypadku wielu innych zawodów medycznych oraz służb ratunkowych, jest specyficzna organizacja pracy. Trzeba mieć świadomość, że nieodłącznie wiąże się ona z nieregularnym trybem życia – nie tylko ze względu na pracę zmianową, ale i nieprzewidywalność. Momenty dużego napięcia i stresu mogą zdarzyć się w każdej chwili; trzeba być na nie przygotowanym również w okresach względnego spokoju.
Praca ratowników medycznych często jest traktowana w kategoriach misji, a jednocześnie wciąż bywa niedoceniana. Jej wykonywanie z pewnością wiąże się z ogromną satysfakcją wynikającą z możliwości niesienia pomocy, w tym ratowania ludzkiego życia. Co więcej, działania ratowników mają niebagatelny wpływ na to, jak będzie przebiegać późniejsze leczenie pacjenta oraz na jego powrót do zdrowia. Dlatego nie można zapominać, jak ważny jest to zawód – nie tylko w Dniu Ratownika Medycznego.
Kto może zostać ratownikiem medycznym?
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 8.09.2006 roku ratownikiem medycznym może zostać osoba: posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, posiadająca stan zdrowia, który pozwala jej na wykonywanie tego zawodu, zna język polski w stopniu wystarczającym do wykonywania tego zawodu, posiada odpowiednie wykształcenie kierunkowe.
O ile kiedyś można było zostać ratownikiem medycznym kończąc specjalną szkołę policealną, obecnie konieczne jest ukończenie trzyletnich studiów licencjackich na kierunku ratownictwo medyczne. Ich program tworzony jest na podstawie wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji oraz standardach międzynarodowych.
Oprócz tego osoby, które rozpoczną studia po roku akademickim 2018/2019, muszą odbyć półroczne praktyki po ich ukończeniu, w łącznym wymiarze 960 godzin, a także zdać Państwowy Egzamin z Ratownictwa Medycznego (PERM).
Choć nie daje tak rozległych uprawnień jak studia, kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy jest doskonałym wstępem do zdobywania umiejętności potrzebnych do pracy w tym zawodzie. Absolwenci kierunku ratownictwo medyczne posiadają rozległą wiedzę na temat postępowania w różnych sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia, wliczając w to rozmaite schorzenia i urazy. Oznacza to konieczność znajomości anatomii i fizjologii człowieka, a także toksykologii, farmakologii, psychologii oraz innych dziedzin nauki. Dlatego warto już wcześniej zacząć zdobywać potrzebne umiejętności i zostać ratownikiem KPP pod okiem instruktorów z Centrum Ratownictwa.
Bibliografia:
- Ustawa z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. 2006 nr 191 poz. 1410 t.j. ze zm.)
- M. Binczycka-Anholcer, P. Lepiesza, Stres na stanowisku pracy ratownika medycznego, Hygeia Public Health 2011, 46(4):455-461, dost. 24.08.2022
- Jak zostać ratownikiem medycznym, Akademia Nauk Stosowanych Gospodarki Krajowej w Kutnie, 20.01.2022 h