Zawód nauczyciela stawia szereg wyzwań i obowiązków, którym musi sprostać wykonująca go osoba. Nauczyciel jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo podopiecznych na czas zajęć i podlega obowiązkowi ukończenia szkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Również art. 162 § 1 k.k mówi o obowiązku udzielania pierwszej pomocy przez świadków zdarzenia. Dlaczego jednak to ma aż takie znaczenie i dlaczego kładzie się tak duży nacisk na szkolenia z pierwszej pomocy dla nauczycieli?
Dlaczego nauczyciele powinni przejść kurs pierwszej pomocy?
Nowelizacja rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z 31 października 2018 r. doprecyzowała przepis o nauce pierwszej pomocy i nałożyła ten obowiązek na wszystkich pracowników szkoły lub placówki edukacyjnej. Ponadto zgodnie z art. 209 kodeksu pracy pracodawca (w tym przypadku dyrektor) musi wyznaczyć pracowników, których obowiązkiem jest organizacja pierwszej pomocy oraz dbanie o wyposażenie apteczki, czy obsługa punktów pierwszej pomocy. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj.
Placówki edukacyjne są jednak na tyle specyficznymi miejscami pracy, że oprócz osoby wyznaczonej do udzielania pierwszej pomocy, każdy nauczyciel powinien mieć ukończone szkolenie, co więcej każdy ma obowiązek podjęcia działań w sytuacji, gdy zagrożone jest zdrowie lub życie innej osoby. Istnieją jednak 2 sytuacje, w których nauczyciel może być zwolniony z obowiązku udzielania pierwszej pomocy:
Pierwsza z nich to sytuacja, w której dostępna jest natychmiastowa pomoc ze strony osoby lub instytucji do tego powołanej. Gdy na miejscu znajduje się ktoś zobowiązany do wykonywania czynności ratunkowych (lekarz, ratownik, pielęgniarka), to te osoby w pierwszej kolejności mają podjąć działania. Jednak należy pamiętać o tym, że nauczyciel musi poinformować o zaistniałej sytuacji i udzielić pomocy do czasu ich przybycia. Ponadto może zostać poproszony o asystowanie, nie powinien więc oddalać się bez wyraźnego pozwolenia.
Drugą sytuacją jest niebezpieczeństwo uszczerbku na zdrowiu lub utraty życia osoby udzielającej pierwszej pomocy. W myśl zasady – najważniejsze jest bezpieczeństwo własne, należy sprawdzić, czy jest bezpiecznie i nie można od nauczyciela wymagać poświęcenia swojego życia. Decyzja o tym, czy przystępować do akcji ratunkowej, czy odstąpić od działań na rzecz ewakuacji np. w przypadku pożaru lub innego zagrożenia należy do nauczyciela.
Jakie szkolenia z pierwszej pomocy dla nauczycieli?
W szkołach, przedszkolach oraz innych placówkach edukacyjnych dochodzi do sytuacji urazogennych i to na nich przede wszystkim powinny skupiać się szkolenia. Oczywiście istotny jest cały zakres BLS i AED, jednak w szkołach rzadziej mamy do czynienia z zatrzymaniem krążenia, a częściej z urazami, wypadkami, zadławieniami, czy utratą przytomności – i to właśnie umiejętności postępowania w tym zakresie powinny być szczególnie doszlifowane. Szkolenie z pierwszej pomocy dla nauczycieli musi obejmować również postępowanie w przypadku NZK, lecz w przedszkolach i szkołach podstawowych powinno być przede wszystkim nastawione na pediatryczną resuscytację krążeniowo oddechową, a więc zakres PBLS (Pediatric Basic Life Support). Warto zwrócić uwagę na to, aby takie szkolenie było dedykowane nauczycielom, dzięki czemu program będzie dopasowany do ich potrzeb.
Podstawowy kurs pierwszej pomocy skupia się przede wszystkim na udzielaniu pomocy osobom dorosłym (BLS + AED), a mniejszy nacisk jest kładziony na postępowanie z dziećmi. Dlatego każda osoba pracująca w placówce oświatowej musi przejść 6-godzinne szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy dzieciom.
Oprócz powyższego istnieją też specjalne szkolenia przygotowujące nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych z pierwszej pomocy. Tego typu kursy mogą być prowadzone w szkołach w ramach zajęć z pierwszej pomocy, a osobami prowadzącymi oprócz lekarzy, ratowników medycznych czy pielęgniarek mogą być też nauczyciele po odpowiednim przygotowaniu. Zajęcia powinny trwać minimum 30 godzin dydaktycznych, w tym 40% to zajęcia teoretyczne, a 60% praktyczne i być zakończone egzaminem (podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2009 r. w sprawie przygotowania nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Dz. U. Nr 139, poz. 1132).
Interesują Cię szkolenia z pierwszej pomocy pediatrycznej? Organizujemy szkolenia dla nauczycieli, przygotowujące do niesienia pomocy najmłodszym, zachęcamy do zapoznania się z ofertą kursów.
Bibliografia
- Maciej Ambroziewicz, Kto w szkole musi umieć udzielać pierwszej pomocy, dziennik gazeta prawna, 31.10.2019 (dostęp: 28.09.2021);
- Dariusz Zawadzki, Justyna Krupińska, Anna Rej-Kietla, Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy przez nauczycieli w aspekcie prawno-medycznym, Szkoła - Zawód – Praca 15/2018 s. 29-35
- Materiały Ministerstwa Zdrowia, Ramowy program i plan szkolenia przygotowujący nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy, Warszawa 2010 (dostęp: 28.09.2021);