Kiedy wykonać defibrylację?

Wczesne rozpoczęcie defibrylacji jest jednym z ogniw łańcucha przeżycia. Jest to zabieg uzupełniający resuscytację krążeniowo-oddechową i znacząco zwiększający jej efektywność, do tego stopnia, że kładzie się duży nacisk na wykonanie defibrylacji przez świadków zdarzenia przed przyjazdem Zespołu Ratownictwa Medycznego. Program PAD jest ogólnoświatową ideą zakładającą jak największą dostępność automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (AED) w miejscach publicznych, a także edukację społeczeństwa w zakresie świadomości i umiejętności wykonywania RKO z użyciem AED.

Automatyczny defibrylator zewnętrzny (AED), jeżeli tylko jest dostępny, powinien być użyty w każdej sytuacji nagłego zatrzymania krążenia, bez względu na to, czy defibrylacja będzie konieczna, czy też nie. Zdecydowana większość przypadków NZK u osób dorosłych odbywa się w mechanizmie rytmów do defibrylacji, a jeżeli konkretny przypadek nie będzie jej wymagał, to AED po prostu jej nie wykona.

Przeczytaj też: Czym jest AED?

Na pytanie „kiedy użyć defibrylatora AED” odpowiedź jest: w każdym przypadku nagłego zatrzymania krążenia, gdy AED jest dostępne.

To kiedy wykonać defibrylację, zależy od tego, w jakim mechanizmie doszło do zatrzymania krążenia. Jednak osoba prowadząca resuscytację nie musi się nad tym zastanawiać, gdyż analiza aktywności elektrycznej serca przeprowadzana jest bez udziału użytkownika. Jeżeli analiza wykaże, że defibrylacja jest konieczna, urządzenie poinformuje o tym pomagającego, a impuls zostanie wyzwolony; jeżeli nie będzie potrzebna, nic się nie stanie.

Zasady prowadzenia defibrylacji krok po kroku

Defibrylacja z użyciem AED jest procesem maksymalnie uproszczonym, tak aby nawet osoba bez przeszkolenia potrafiła ją wykonać i nie musiała zastanawiać się, jak prowadzić defibrylację. Ba! Nawet człowiek, który nigdy wcześniej nie miał kontaktu z AED, też bez problemu sobie poradzi, korzystając z graficznej instrukcji i postępując zgodnie z głosowymi komendami.

Niemniej jednak warto przejść kurs BLS+AED, który pomoże oswoić się z tym urządzeniem i przyspieszy działania, a przez to i efektywność defibrylacji. Z każdą minutą opóźnienia, szanse na przeżycie poszkodowanego dramatycznie maleją. Dlaczego ta czynność jest taka ważna, przeczytasz tutaj.

Defibrylacja AED – instrukcja jak ją wykonać:

• Gdy stwierdzisz zatrzymanie krążenia, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową, następnie poproś kogoś o dostarczenie AED, jeżeli do zdarzenia doszło w pobliżu punktu, jego stacjonowania. Nie zostawiaj poszkodowanego, nie przerywaj resuscytacji na rzecz dostarczenia urządzenia, gdyż opóźnia to podjęcia podstawowej czynności ratunkowej.
• Gdy AED zostanie dostarczone, cały proces włączenia urządzenia oraz naklejenia elektrod powinien odbywać się bez przerywania ucisków klatki piersiowej. Jedna osoba prowadzi resuscytację, a druga zajmuje się defibrylatorem.
• Po dostarczeniu AED na miejsce zdarzenia należy otworzyć opakowanie. W przypadku popularnych, dostępnych na rynku urządzeń, otwarcie automatycznie włącza urządzenie.
• Należy wyciągnąć elektrody i postępować zgodnie z graficzną instrukcją znajdującą się na pokrowcu AED oraz z głosowymi wskazówkami wydawanymi przez urządzenie.
• Przed przyklejeniem elektrod na klatkę piersiową poszkodowanego należy sprawdzić, czy nic nie przeszkadza w ich swobodnym ułożeniu. Problemem może być nadmierne owłosienie, dlatego należy je usunąć – w zestawach przeważnie dodawane są jednorazowe maszynki do golenia.
• Aby dobrze przeprowadzić defibrylację AED, elektrody należy przykleić zgodnie z instrukcją: standardowo na klatce piersiowej po prawej stronie poniżej obojczyka, a drugą po lewej stronie w linii środkowo-pachowej. Istnieją sytuacje, w których typowe ułożenie jest niemożliwe. Wtedy należy rozważyć alternatywne ułożenia elektrod: po obu bocznych ścianach klatki piersiowej na wysokości serca lub jedną w okolicy przedsercowej na klatce piersiowej, a drugą na plecach poniżej łopatki.
• Po naklejeniu elektrod należy postępować zgodnie z instrukcjami głosowymi wydawanymi przez AED. W pierwszej kolejności wykonana zostanie analiza rytmu serca. Nie przerywaj ucisków klatki piersiowej do momentu, aż otrzymasz takie polecenie. Urządzenie zakomunikuje moment, w którym należy odsunąć się od poszkodowanego i go nie dotykać. Jeżeli defibrylacja będzie wymagana, zostanie wydane ostrzeżenie, a następnie zostanie wyzwolony impuls energii, po którym należy ponownie podjąć resuscytację krążeniowo-oddechową.
• Jeżeli zabieg nie jest wymagany, a poszkodowany nie wykazuje oznak powrotu krążenia, należy wznowić RKO.

O czym pamiętać i na co zwracać uwagę?

Cały proces nie jest skomplikowany, nie trzeba więc zastanawiać się, jak wykonać defibrylację, a jedynie postępować zgodnie z instrukcją. Urządzenie jest tak zaprojektowane, by nie było możliwości przypadkowego porażenia prądem osoby udzielającej pomocy, ani wyzwolenia impulsu bez potrzeby. Jak przeprowadzić defibrylację w praktyce, nauczysz się na kursach BLS+AED prowadzonych przez Centrum Ratownictwa.

Bibliografia:

1. Wytyczne resuscytacji 2021, Rozdział IV Postawowie zabiegi resuscytacyjne u dorosłych, prc.krakow.pl (dostęp: 24.06.2021);
2. Wytyczne resuscytacji 2015, Rozdział I) Postawowie zabiegi resuscytacyjne u dorosłych oraz automatyczna defibrylacja zewnętrzna, prc.krakow.pl (dostęp: 22.04.2021);