Niebezpieczne przegrzanie organizmu

Fizjologiczna temperatura organizmu wynosi 36-37℃, a odchylenia od tej normy sprawiają, że homeostaza zostaje zaburzona. Zadaniem mechanizmów termoregulacji organizmu jest utrzymywanie stałej temperatury głębokiej. Przeciwdziałają nadmiernemu wzrostowi poprzez wzmożone pocenie się, rozszerzenie naczyń krwionośnych i ich wyjście bliżej powierzchni skóry. W normalnych warunkach to wystarczy, by ochłodzić organizm na tyle, by utrzymać stałą temperaturę. Niestety w przypadku upałów i długotrwałego wystawienia na słońce te mechanizmy mogą być niewystarczające i paradoksalnie doprowadzić do stanu zagrożenia zdrowia np. poprzez narastające odwodnienie.

Szczegółowo o tym, co to jest udar cieplny (słoneczny) i przegrzanie, jakie są objawy oraz pierwsza pomoc przeczytasz w osobnym artykule. Tutaj natomiast zajmiemy się kwestią tego, jak się chronić przed przegrzaniem i udarem cieplnym, a konkretnie słonecznym, bo jak wiadomo – lepiej zapobiegać, niż leczyć.

Jak się chronić przed udarem słonecznym?

Aby nie ryzykować przegrzaniem, należy przestrzegać kilku ważnych zasad, które w większości są zdroworozsądkowe, a ich zastosowanie jest banalnie proste (a może uratować życie).

• Unikaj wychodzenia na zewnątrz, jeżeli nie ma takiej potrzeby, zwłaszcza, gdy jest naprawdę gorąco i słonecznie. Słońce najmocniej operuje w godzinach między 10:00 a 15:00, jeżeli nie musisz lub źle się czujesz, po prostu zostań w domu lub skryj się w cieniu. A jeżeli musisz wyjść, to pamiętaj o stosowaniu nakrycia głowy, odpowiedniej, lekkiej odzieży oraz kremu z filtrem UV.
• Pij dużo wody…* i nie tylko. Odpowiednie nawodnienie organizmu jest bardzo ważne. W trakcie upałów łatwo jest się odwodnić, dlatego zapotrzebowanie na płyny wzrasta, a do prawidłowego nawodnienia może być konieczne wypijanie nawet 3-4 litrów płynów na dobę. Jednak pamiętaj też o tym, że nie powinna być to wyłącznie woda. Sama woda jest ok, ale nadmierne jej spożycie, zwłaszcza gdy organizm mocno się poci, może powodować wypłukiwanie cennych składników mineralnych. Dlatego latem warto postawić na wodę mineralną, a osobom aktywnym fizycznie polecane są izotoniki, które szybciej się wchłaniają i lepiej nawadniają. Do płynów zaliczają się też zupy, soki owocowe itd.
• Noś lekkie, przewiewne ubrania i chroń głowę. Najlepsze są ubrania z oddychającego materiału np. lnu lub bawełny. Istotnym elementem jest także ochrona głowy, dlatego koniecznie noś czapkę lub kapelusz, a także okulary przeciwsłoneczne, które chociaż nie ochronią Cię przed przegrzaniem, to są ważnym elementem ochrony przed szkodliwym promieniowaniem UV.
• Ogranicz aktywność fizyczną. Oczywiście to nie oznacza leżenia plackiem i nicnierobienia, jednak gdy temperatura otoczenia jest naprawdę wysoka, z aktywnością fizyczną lepiej zaczekać do wieczora (lub wczesnego poranka), albo przenieść się do lasu, gdyż w cieniu jest znacznie chłodniej.
• Ochładzaj ciało. Co ciekawe najskuteczniejsze są metody ochładzania ciała od zewnątrz, a więc polewanie się wodą np. z kurtyn wodnych, korzystanie z kąpieli. Przydatne będą też chłodne, ale nie bardzo zimne napoje. Picie lodowatej wody, czy jedzenie lodów paradoksalnie może zaszkodzić. Jest to zbyt duża różnica temperatur, a organizm dąży do wyrównania temperatury tkanek układu pokarmowego, co może skutkować paradoksalnym jej wzrostem. Nie ma nic złego w jedzeniu lodów latem, jednak nie wtedy, gdy jesteśmy rozgrzani. Na lodową przekąskę lepiej wybrać się tam, gdzie jest cień i poczekać aż temperatura ciała nieco opadnie. Będzie to przyjemniejsze i bezpieczniejsze.

Jak się chronić przed przegrzaniem?

Warto mieć też na uwadze, że przegrzanie organizmu i udar cieplny może być spowodowane nie tylko przebywaniem na świeżym powietrzu podczas upałów. Do przegrzania i udaru cieplnego może dojść na przykład na parkingu w samochodzie. Niestety coraz częściej słyszy się o dramatycznych sytuacjach, gdy dziecko pozostawione w samochodzie, zmarło lub trafiło do szpitala na skutek ciężkiego przegrzania. Do udaru cieplnego może też dojść ze względu na zbyt długie przebywanie w pomieszczeniu, w którym panuje wysoka temperatura.

Ochrona przed przegrzaniem w takim wypadku zakłada przede wszystkim okresowe opuszczanie miejsca, w którym panuje wysoka temperatura (np. przerwy w pracy), jeżeli nie ma możliwości montażu klimatyzacji. Dodatkowo niezwykle istotna jest kwestia nawadniania organizmu i jego schładzania, a także odpowiedniego ubioru.

Przestrzegając powyższych zasad i kierując się zdrowym rozsądkiem, zminimalizujesz ryzyko przegrzania i udaru, a tym samym będziesz cieszyć się letnią aurą bez przykrych konsekwencji.