Temperatura w rozgrzanym samochodzie

W upalny dzień temperatura wewnątrz pojazdu może dramatycznie wzrosnąć w zaskakująco krótkim czasie, szybko osiągając niebezpieczny poziom. O ile w trakcie jazdy można po prostu uruchomić klimatyzację, problem pojawia się podczas postojów.

Według przepisów silnik auta może pracować maksymalnie przez minutę od zatrzymania się. Podczas dłuższego postoju musi być on jednak wyłączony, a wraz z nim – klimatyzacja.

Temperatura w samochodzie stojącym w nasłonecznionym miejscu może w upalny dzień wynosić nawet 60-70°C.

Dla porównania: tak ciepła woda wykorzystywana jest podczas parzenia zielonej herbaty!

Łatwo można sobie więc wyobrazić, na jakie niebezpieczeństwo narażone jest dziecko lub zwierzę w rozgrzanym samochodzie.

Dlaczego rozgrzany samochód to śmiertelne zagrożenie?

Człowiek, podobnie jak inne ssaki, jest organizmem stałocieplnym. Średnia temperatura ciała zdrowej osoby wynosi niespełna 37°C. W niektórych sytuacjach wartość ta może ulec zmianie.

Stan, w którym temperatura wewnątrz organizmu przekracza 41°C określany jest mianem hipertermii. W takiej sytuacji konieczne jest podjęcie działań mających na celu obniżenie ciepłoty ciała; w niewiele wyższej temperaturze dochodzi do zaburzenia procesów metabolicznych na poziomie komórkowym oraz niebezpiecznych zmian w funkcjonowaniu białek enzymatycznych.

Człowiek w rozgrzanym samochodzie jest narażony na tzw. klasyczną postać hipertermii. Jest ona spowodowana długotrwałym przebywaniem w miejscu, w którym temperatura powietrza przekracza 35°C. Objawy przegrzania oraz ich nasilenie zależą m.in. od tego, jak długo poszkodowany był narażony na niekorzystne warunki. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim:

• bóle głowy i mięśni,
• obrzęki – najczęściej u osób w podeszłym wieku,
• hiperwentylacja (przyspieszony oddech),
• skurcze mięśni – objaw charakterystyczny zwłaszcza dla osób aktywnych fizycznie i sportowców,
• silne pocenie się,
• zawroty głowy,
• uczucie zmęczenia, osłabienie,
• nudności,
• omdlenia – występują zwłaszcza u osób odwodnionych; wysoka temperatura otoczenia powoduje rozszerzanie się naczyń krwionośnych. Wskutek tego następuje spadek ciśnienia tętniczego i zmniejszenie rzutu serca, czego konsekwencją jest niedokrwienie mózgu,
• tachykardia,
• zmiany nastroju.

Najpoważniejszą postacią hipertermii jest udar cieplny. Rozpoznaje się go w sytuacji, gdy temperatura wewnątrz ciała przekroczy 40°C oraz gdy występują jakiekolwiek objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (drażliwość, splątanie, drgawki, utrata przytomności lub śpiączka). Udar cieplny może wystąpić nagle, nawet jeśli wcześniej nie były obecne niemal żadne objawy przegrzania. Temperatura ciała jest wówczas bardzo wysoka, co prowadzi do uszkodzenia komórek i pojawienia się systemowej reakcji zapalnej; w efekcie może dojść do niewydolności wielonarządowej i śmierci.

Rozgrzany samochód to miejsce szczególnie niebezpieczne dla: dzieci (zwłaszcza niemowląt), u których mechanizmy regulacji temperatury ciała nie są w pełni rozwinięte, osób starszych lub z niepełnosprawnościami, szczególnie jeśli borykają się ze schorzeniami układu krążenia lub układu nerwowego, osób, u których występują zaburzenia wydzielania potu, osób przyjmujących niektóre leki (np. beta blokery, neuroleptyki, diuretyki, stymulanty, MOA) lub będących pod wpływem substancji takich jak alkohol.

Na duże niebezpieczeństwo narażone są również zwierzęta. Pies w rozgrzanym samochodzie ma znaczne trudności z regulacją temperatury ciała – podobnie jak dzieci. W efekcie bardzo szybko mogą pojawić się u niego symptomy przegrzania.

Czytaj też: Jak się chronić przed udarem cieplnym i przegrzaniem?

Pierwsza pomoc w hipertermii

Coraz częściej słyszymy o sytuacjach, w których dziecko zmarło w rozgrzanym aucie. Aby zapobiegać takim tragediom, niezbędna jest świadomość problemu oraz tego, jak łatwo może dojść do przegrzania.

W przypadku hipertermii kluczowe jest natychmiastowe podjęcie działania. Będąc świadkiem sytuacji, w której ktoś znajduje się w zamkniętym aucie, należy natychmiast zawiadomić służby ratunkowe, dzwoniąc pod numer 112 oraz – o ile to możliwe – udzielić niezbędnej pomocy.

Najważniejsze jest przy tym jak najszybsze wydobycie poszkodowanego z wnętrza pojazdu. Jeśli w tym celu niezbędne będzie wybicie szyby w aucie, nie wahajmy się tego zrobić. Jak wskazują prawnicy, jest to tzw. stan wyższej konieczności. Osoba, która zniszczy szybę ratując np. dziecko znajdujące się w rozgrzanym samochodzie, nie ponosi odpowiedzialności z tego tytułu.

Działania podejmowane w ramach pierwszej pomocy zależą od nasilenia objawów hipertermii. Poszkodowanego trzeba jednak zawsze przenieść w chłodniejsze, zacienione miejsce i położyć, a jeśli to możliwe – zdjąć z niego nadmiar odzieży. Przytomnej osobie można podawać niezbyt zimne płyny do picia.

W przypadku nasilonych symptomów hipertermii poszkodowanego można obficie skrapiać letnią wodą (zimny płyn spowoduje obkurczenie naczyń krwionośnych w skórze, utrudniając pozbywanie się nadmiaru ciepła). Warto również włączyć wentylator lub zwiększyć ruch powietrza np. wachlując przegrzaną osobę.

Pozostawienie kogokolwiek w rozgrzanym samochodzie oznacza narażenie jego życia na niebezpieczeństwo. Ostrożność i świadomość zagrożenia to podstawowe elementy pozwalające zapobiegać tragediom. Jednak choć coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z problemu, wciąż bywa on bagatelizowany. Dlatego warto wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy osobie, która znalazła się w takiej sytuacji.

Odpowiednią wiedzę i umiejętności pozwalają zdobyć specjalistyczne kursy pierwszej pomocy prowadzone przez profesjonalistów z Centrum Ratownictwa. To bezcenna inwestycja w to, co najważniejsze – zdrowie i bezpieczeństwo.

Czytaj też: Udar cieplny – objawy i pierwsza pomoc

Bibliografia: J, Ciećkiewicz, D. Klimaszyk, M. Jankowski, Hipertermia, Interna – mały podręcznik, Mp.pl, 6.08.2018 z pózn. zm., dost. 20.07.2023 D. Schetz, J. Foerster, Przyczyny, rodzaje i zasady postępowania w hipertermii, Borgis – Nowa Medycyna 4/2010, s. 138-143, dost. 20.07.2023 P. Rojek-Socha, Gdy dziecko "uwięziono" w samochodzie, można zbić szybę, Prawo.pl 22.06.2019, dost. 20.07.2023