Czy zakres obowiązków nauczyciela i opiekuna w zakresie udzielania pierwszej pomocy w jakiś sposób różni się od tego, do czego jest zobowiązany każdy? Jakie kursy i szkolenia musi przejść nauczyciel i jakim obowiązkom podlega? A także jaki kurs pierwszej pomocy dla nauczycieli będzie najodpowiedniejszy? Odpowiadamy na te pytania.
Co nauczyciel i opiekun musi wiedzieć o pierwszej pomocy?
Nauczyciele i opiekunowie w szkołach, na koloniach i wyjazdach zorganizowanych są zobowiązani do udzielenia pierwszej pomocy. Obowiązek ten wynika z kilku przepisów.
W pierwszej kolejności Art. 162 § 1 Kodeksu karnego nakłada obowiązek udzielenia pomocy osobie znajdującej się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub zdrowia. Oprócz tego również nowelizacja rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z 31 października 2018 r. nakłada obowiązek przejścia szkolenia z pierwszej pomocy na wszystkich pracowników placówek edukacyjnych, a art. 209 kodeksu pracy mówi, że w miejscu pracy musi być wyznaczony pracownik, którego obowiązkiem będzie obsługa punktów pierwszej pomocy i dbanie o wyposażenie apteczki. W szkole powinna być więc osoba wyznaczona, ale w myśl przepisów oprócz takiej osoby każdy nauczyciel musi mieć wiedzę z zakresu pomocy przedmedycznej.
Obowiązek szkolenia z pierwszej pomocy dla nauczycieli
Ponieważ każdy nauczyciel ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy, musi być też odpowiednio przeszkolony. Za organizację kursu z PP dyrektor szkoły, jednak warto żeby również na własną rękę poszerzali swoją wiedzę, zwłaszcza że taki podstawowy kurs pierwszej pomocy obejmuje ogólne zagadnienia i nie ma określonej formy, więc poziom może być różny. Zachęcamy do uczestnictwa w kursie dedykowanym nauczycielom i nastawionym na udzielanie pierwszej pomocy dzieciom organizowanym przez Centrum Ratownictwa.
Pierwsza pomoc – co może, a czego nie może nauczyciel?
Nauczyciel i opiekun może, a nawet powinien, podejmować wszystkie czynności związane z pierwszą pomocą w zakresie BLS i AED. Zgodnie z ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym Dz.U. 2020 poz. 882 pierwsza pomoc to zespół czynności, które podejmowane są w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego przez osobę będącą na miejscu zdarzenia. Ma ona do dyspozycji, oprócz wiedzy, również możliwość wykorzystania wyrobów medycznych i wyposażenia wyrobów medycznych, określonych ustawą z o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 186), a także produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza, które są dopuszczone do obrotu na terytorium RP.
Oznacza to, że nauczyciel lub opiekun może wykonać czynności ratunkowe z zakresu tamowania krwotoków i opatrywania zranień, złamań i zwichnięć, postępowania w zadławieniu, omdleniu, oparzeniach i odmrożeniach, wykonywania resuscytacji krążeniowo-oddechowej i defibrylacji z użyciem automatycznego defibrylatora zewnętrznego oraz innych czynności rozumianych jako pomoc przedmedyczna.
Przeczytaj też: Czy nauczyciele mają obowiązek udzielania pierwszej pomocy?
Nie ma natomiast gotowych rozwiązań odnośnie do tego, czy nauczyciel może podać dziecku lek przeciwbólowy bez recepty, insulinę lub adrenalinę. W przypadku obecności pielęgniarki, ratownika medycznego, lub lekarza w szkole, taka osoba może podawać leki, jednak gdy jej nie ma, nieprecyzyjne przepisy sprawiają, że nauczyciele mogą bać się podawania leków. Zgodnie z prawem pracownicy mogą podawać leki wyłącznie po swojej pisemnej zgodzie, której wcale nie muszą udzielać. Warto wiedzieć, że można podać osobie przewlekle chorej jego lek, zwłaszcza w sytuacji ratującej życie.
Ministerstwo Zdrowia utrzymuje, że „podawanie leków dziecku przewlekle choremu, bez względu na rodzaj schorzenia, jest elementem opieki nad dzieckiem” – fragment odpowiedzi wiceministra Zdrowia Zbigniewa Króla na pytanie Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pomocy Dzieciom i Młodzieży Chorym na Cukrzycę.
Opieka nad uczniami jest jednym z ustawowych celów systemu oświaty, a Karta Nauczyciela mówi, że powinien realizować wszystkie powierzone zadania, w tym funkcję opiekuńczą, czyli również zapewnienie bezpieczeństwa uczniom w trakcie zajęć.
Bibliografia:
- Łukasz Starzewski, Kto pomoże uczniowi w nagłej sytuacji? RPO pyta Ministra Zdrowia, Biuletyn Informacji Publicznej RPO, 2019-11-08 (dost. 24.02.2022)
- Maciej Ambroziewicz, Kto w szkole musi umieć udzielać pierwszej pomocy, dziennik gazeta prawna, 31.10.2019 (dostęp: 24.09.2021);
- Dariusz Zawadzki, Justyna Krupińska, Anna Rej-Kietla, Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy przez nauczycieli w aspekcie prawno-medycznym, Szkoła - Zawód – Praca 15/2018 s. 29-35