Zima jest wspaniałą porą roku, zwłaszcza dla osób, które uwielbiają śnieżne sporty i białe szaleństwo, a w minusowych temperaturach czują się jak w swoim żywiole. Nie zapominajmy jednak, że jest to jednocześnie czas, gdy nader często dochodzi do urazów. W artykule skupimy się na tym, jakie są niebezpieczne zimowe urazy i jak udzielić pomocy osobie poszkodowanej.
Niebezpieczne zimowe urazy
Kto nigdy nie pośliznął się na lodzie i się nie potłukł? Jeżeli taka osoba istnieje, to mieć ogromne szczęście. Prawda jest jednak taka, że zimą niezwykle łatwo o upadki; przeważnie jednak nie są groźne i kończą się mniejszymi, bądź większymi potłuczeniami. Nawet złamanie kości nie jest jakoś bardzo niebezpieczne, zwłaszcza gdy jest się w młodym wieku – organizm szybko się zregeneruje. Są jednak urazy pozostawiające trwały ślad, a nawet stanowiące zagrożenie dla życia – to właśnie o nich zamierzamy napisać.
Przeczytaj też: pierwsza pomoc w najczęstszych urazach
Kogo dotyczą takie niebezpieczne zimowe urazy?
Teoretycznie każdego, jednak najbardziej narażone są osoby uprawiające sporty (niekoniecznie ekstremalne) i bez odpowiednich zabezpieczeń; także osoby starsze mogą być bardziej narażone ze względu na osłabienie układu kostnego związane z wiekiem, a także uczestnicy ruchu drogowego, gdyż zimą może dochodzić do niebezpiecznych zdarzeń.
W przebiegu upadków, zderzeń i innych sytuacji, w których mechanizmem urazu jest energia kinetyczna, może dojść do urazów głowy, kręgosłupa, miednicy, czy żeber. Są one niebezpieczne i mogą stanowić nawet zagrożenie życia, dlatego szczególnie ważne jest, by wdrożyć szybkie postępowanie i wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego oraz inne służby ratunkowe, jeżeli wymaga tego sytuacja.
Uraz głowy
Wypadek sportowy, kolizja drogowa, a nawet zwykłe pośliźniecie mogą doprowadzić do groźnego urazu głowy. Niestety nie mając do dyspozycji specjalistycznych narzędzi diagnostycznych, nie można stwierdzić, czy uraz jest niegroźny, czy też coś poważnego się stało, dlatego każdy uraz głowy należy traktować jako potencjalnie groźny dla zdrowia. Niektóre urazy, takie jak złamanie podstawy czaszki mogą dawać widoczne zewnętrzne objawy, w tym przypadku krwawienie w miejscu urazu, wyciek przezroczystego lub podbarwionego krwią płynu, krwiaki za uchem i w wokół oczu (oczy szopa).
Złamanie kości czaszki może być widoczne w postaci wgłobienia w kości, rany i obrzęku wokół miejsca urazu. Jednak takie uszkodzenia jak stłuczenie, czy wstrząśnienie mózgu nie muszą dawać widocznych – na pierwszy rzut oka – objawów zewnętrznych; może za to pojawić się: utrata przytomności, splątanie i inne symptomy neurologiczne, bóle głowy, nudności, wymioty.
Każdy taki uraz głowy, w którym występują widoczne objawy fizyczne lub neurologiczne powinien być skonsultowany przez lekarza. Należy również traktować poszkodowanego, jak osobę z podejrzeniem urazu kręgosłupa, zwłaszcza gdy nie znamy bezpośredniego mechanizmu urazu.
Uraz kręgosłupa
Upadek z urazem głowy należy traktować jako potencjalny uraz kręgosłupa. Dodatkowo w przebiegu takich zdarzeń jak wypadek komunikacyjny, działanie siły kinetycznej w okolice głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa, urazy sportowe połączone z upadkiem oraz inne urazy, w których poszkodowany skarży się na ból w okolicy kręgosłupa (na dowolnym odcinku), należy traktować jako potencjalny uraz kręgosłupa. Są to niezwykle niebezpieczne zdarzenia i należy bardzo ostrożnie podchodzić do zabezpieczenia poszkodowanego, dokładając starań, aby ochronić zwłaszcza odcinek szyjny. W jaki sposób to zrobić, nauczysz się na kursach pierwszej pomocy organizowanych przez Centrum Ratownictwa w Twoim mieście.
Uraz miednicy i okolic
Uraz miednicy, obręczy biodrowej, panewki stawu biodrowego i złamanie szyjki kości udowej to urazy, które przeważnie dotyczą osób starszych. Wystarczy niefortunny upadek, aby osłabione kości uległy pęknięciu. Tego typu urazy uniemożliwiają poruszanie się, a rozległy uraz miednicy może stanowić zagrożenie życia ze względu na ryzyko krwotoku wewnętrznego. Do takich urazów może dochodzić również w efekcie wypadków komunikacyjnych, czy sportowych. Osoba z takim urazem powinna jak najszybciej trafić do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Niestety w warunkach pierwszej pomocy ustabilizowanie złamania może być trudne. Należy zająć się wezwaniem pomocy i obserwacją czynności życiowych oraz zabezpieczeniem poszkodowanego przed wychłodzeniem.
Uraz żeber
Złamania i stłuczenia żeber to kolejne urazy, do których dochodzi zimą po upadkach, czy zderzeniach. Wystarczy stosunkowo niewielka energia kinetyczna wymierzona w klatkę piersiową, by doszło do pęknięcia żebra. Jest to bolesny uraz, jednak często na tyle nieutrudniający funkcjonowania, że bywa bagatelizowany. Niesłusznie, gdyż złamanie żeber może mieć poważne komplikacje. Dlatego każdy uraz w okolicy klatki piersiowej musi być zabezpieczony, a następnie poszkodowany powinien zostać przewieziony na SOR. Klatkę piersiową można ustabilizować, obandażowując ją dookoła bandażem elastycznym – na tyle ciasno, by utrzymywał klatkę piersiową, ale jednocześnie, by nie utrudniał oddychania.
Pamiętaj, że wybierając się na zimowe wyprawy w góry, na stok narciarski lub uprawiając jakąś formę sportu, warto wyposażyć się w apteczkę turystyczną, zawierającą niezbędne materiały opatrunkowe. Taka apteczka nie zajmuje wiele miejsca w plecaku, a jej przydatność jest ogromna.
Bibliografia:
- lek. Karolina Stępień, Złamanie miednicy — przyczyny, objawy, leczenie i odzyskanie możliwości chodzenia, mp.pl, 18.02.2020, dost. 20.01.2021
- dr med. Sławomir Dyszkiewicz, Złamania kości czaszki, mp.pl 26.10.2016, dost. 20.01.2021
- lek. Karolina Stępień, Złamanie żebra, mp.pl 08.01.2020, dost. 20.01.2021