Przepisy nakładają na pracodawców pewne obowiązki pod względem pierwszej pomocy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca poniekąd odpowiada za zdrowie i bezpieczeństwo swoich podwładnych i musi zapewnić warunki gwarantujące pracę niezagrażającą życiu i zdrowiu. Co na ten temat mówią przepisy? Poznaj obowiązki pracodawcy w zakresie pierwszej pomocy.
Pierwsza pomoc w zakładzie pracy – co musisz wiedzieć?
Obowiązki pracodawcy w zakresie pierwszej pomocy i bhp definiuje kilka przepisów, w tym Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, czy Art. 209 Kodeksu Pracy, a także art. 207, art. 224, art. 234 KP.
Zgodnie z Art. 209 Kodeksu Pracy pracodawca jest zobowiązany:
„1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;
2) wyznaczyć pracowników do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;
3) zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.”
Oznacza to, że w zakładzie pracy musi być co najmniej jedna osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy (po kursie PP), która powinna mieć do dyspozycji odpowiednie środki, przede wszystkim apteczkę pierwszej pomocy wyposażoną w sposób odpowiadający specyfice wykonywanych prac. Dodatkowo taka osoba musi mieć dostęp do łączności ze służbami ratunkowymi np. poprzez służbowy telefon.
Jak wytypować pracownika, który będzie odpowiadał za bezpieczeństwo innych, przeczytasz w artykule: "Osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy".
W polskim prawie nie ma precyzyjnie określonych elementów, w jakie apteczka powinna być wyposażona, ale warto kierować się pod tym względem normami DIN ustalonymi przez Niemiecki Instytut Normalizacji. Polecamy zapoznać się z artykułem o firmowej apteczce, w którym pisaliśmy o jej wyposażeniu, a także o normach DIN.
Powyższe działania muszą być dopasowane do takich elementów jak: rodzaj i zakres działalności, liczba pracowników i osób przebywających na terenie, czy poziom występujących zagrożeń. Jest to więc przepis, który nakłada na pracodawcę obowiązek udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy, a jednocześnie nie definiuje, ilu takich pracowników ma być przeszkolonych, ani jaki dokładnie powinien być poziom zabezpieczeń.
Punkty pierwszej pomocy w zakładzie pracy
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazuje, że każdy pracodawca jest zobowiązany do zorganizowania punktów bezpieczeństwa, zwłaszcza tam, gdzie wykonywane są prace stanowiące zagrożenie wypadkowe lub wydzielanie się niebezpiecznych substancji.
Obsługa punktów oraz apteczek powinna być wykonywana przez osoby wyznaczone do udzielania pierwszej pomocy, a w punktach muszą znajdować się instrukcje jak udzielać pierwszej pomocy i wykazy pracowników odpowiedzialnych za obsługę punktów. Instrukcje powinny znajdować się w widocznych miejscach, a same punkty pierwszej pomocy muszą znajdować się blisko apteczek i być oznakowane tak, aby ich usytuowanie nie budziło wątpliwości.
Odpowiedzialność karna za nieudzielenie pomocy
Każdy pracodawca jest zobowiązany do zorganizowania w zakładzie pracy apteczki oraz wyznaczenia osoby do udzielania PP. Trzeba jednak pamiętać o tym, że poza przepisami wynikającymi z kodeksu pracy są również inne, które nakładają obowiązek udzielania tej pomocy każdej osobie, niezależnie od tego, czy jest wyznaczona przez pracodawcę, czy jest świadkiem zdarzenia. Dlatego rolą pracodawcy jest uczulenie podwładnych na to, że każdy z nich powinien udzielić takiej pomocy (zgodnie z własnymi umiejętnościami). Warto, aby pracodawca zorganizował kurs pierwszej pomocy, podczas którego wszyscy lub jakaś wyznaczona część osób nauczy się podstaw ratownictwa. Pamiętajmy, że zgodnie z kodeksem karnym za nieudzielenie pomocy grozi kara pozbawienia wolności. Nie tylko osoby wyznaczone do udzielania pierwszej pomocy mają ten obowiązek, ale każdy pojedynczy pracownik.
Szerzej na temat aspektów odpowiedzialności cywilnej i prawnej osób sprawujących nad organizacją pierwszej pomocy w zakładach pracy pisaliśmy w tym artykule.
Chociaż pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa, dostępu do apteczki oraz przeszkolenia pracowników pod kątem pierwszej pomocy, to każdy z nas ma obowiązek zachowania bezpieczeństwa i udzielenia pomocy, jeżeli tylko zajdzie taka potrzeba. Zachęcamy więc do udziału w kursach pierwszej pomocy w Centrum Ratownictwa, podczas których przeszkolimy Was pod kątem pierwszej pomocy oraz sytuacji szczególnych, które mogą wydarzyć się w danym zakładzie pracy.
Bibliografia
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Art. 207. - [Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP],
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
- Państwowa Inspekcja Pracy, Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP, pip.gov.pl (dostęp 16.09.2021)
- Państwowa Inspekcja Pracy, Zagadnienia ogólne BHP, pip.gov.pl (dostęp 16.09.2021)