Poparzenie od słońca – czy jest niebezpieczne?
Większość promieniowania elektromagnetycznego pochodzącego z naszej gwiazdy jest odbijana lub pochłaniana w górnych warstwach atmosfery, a na Ziemię dociera przede wszystkim to dla nas bezpieczne i przydatne z szerokiego zakresu od ultrafioletu po podczerwień. Chociaż ziemska magnetosfera i ozonosfera nie pozwala przebić się najbardziej szkodliwym zakresom promieniowania, jak np. UVC, to nie jest to tarcza doskonała, a powiększająca się praktycznie z roku na rok dziura ozonowa dodatkowo osłabia tę ochronę. Skutkiem tego coraz więcej promieniowania UV przedostaje się na powierzchnię Ziemi. I chociaż częściowo promieniowanie UV jest korzystne, w nadmiarze powoduje bardzo groźne skutki.
Krótkotrwałe wystawienie na promieniowanie słoneczne nie jest szkodliwe, a organizm czerpie z niego korzyści, np. pod wpływem promieniowania UVB rozpoczyna się proces syntezy skórnej witaminy D. Jednak do tego wystarczy około 15 minut ekspozycji przy odsłoniętej około 18% powierzchni ciała.
W przypadku dłuższego przebywania na zewnątrz, gdy świeci słońce, warto stosować kremy ochronne z filtrem na skórę, by ustrzec się przed oparzeniami słonecznymi oraz długofalowymi negatywnymi efektami, do których należą np. ryzyko rozwoju nowotworów. Należy też pamiętać o osłonie głowy, by zapobiec udarowi cieplnemu oraz regularnym przyjmowaniu płynów, bo niebezpieczeństwo to nie tylko oparzenie słoneczne, ale też odwodnienie.
Oparzenia od słońca mogą przybierać różny charakter w zależności od intensywności wystawienia na promieniowanie UVA i UVB. Po ekspozycji, na skórze pojawia się rumień, który najbardziej widoczny jest po około 12-24 godzinach, a w ciągu 72 godzin ustępuje, pozostawiając opaleniznę, która jest reakcją obronną organizmu – ciemniejszy barwnik skóry chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym. Jest to normalny proces. Niestety w przypadku nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza gdy skóra nie była chroniona żadnym filtrem, pojawiają się groźne oparzenia I i II stopnia (oparzenia III stopnia od słońca zdarzają się bardzo rzadko).
Oparzenia słoneczne – rodzaje:
Oparzenie słoneczne I stopnia – są dość powszechne i dotyczą osób, które są poddane ekspozycji na słońce z niewystarczającą ochroną. Objawy obejmują tylko zewnętrzną warstwę skóry i objawiają się przede wszystkim bardzo intensywnym rumieniem, a skóra robi się czerwona, bolesna i rozgrzana. Charakterystyczny jest proces łuszczenia się martwego naskórka. Oparzenie słoneczne I stopnia jest bolesne i nieprzyjemne, ale jeżeli zdarza się rzadko, nie jest szczególnie niebezpieczne. Jednak ignorowanie zasad bezpieczeństwa i może zwiększyć ryzyko raka skóry. Tego typu zmiany należy schładzać, pielęgnować kremami i środkami na łagodne oparzenia skóry, kremami po opalaniu i innymi metodami na nawilżenie skóry oraz złagodzenie podrażnienia. Należy powstrzymać się od dalszej ekspozycji na słońce.
Oparzenie słoneczne II stopnia – są charakterystyczne dla osób, które zdecydowanie przesadzą z opalaniem. Obejmują naskórek i skórę właściwą, a oprócz rumienia objawy oparzenia to bąble i pęcherze wypełnione płynem surowiczym; może też dojść do martwicy naskórka. Oparzenia należy bacznie obserwować, schładzać i zabezpieczyć środkami na oparzenie, a przez kolejne dni unikać przebywania na słońcu. W przypadku dużej powierzchni objętej oparzeniem lub gdy powstają rany, należy skonsultować się z lekarzem.
Oparzenie słoneczne III stopnia – takie oparzenie od słońca raczej się nie zdarza przez przypadek. Jednak osoby zmuszone do długiego wystawienia na promieniowanie słoneczne przy ekstremalnie wysokim stopniu operowania promieni UV mogą być narażone na powstawanie takich ran. Obejmują naskórek, skórę właściwą i tkankę podskórną, mogą też docierać do nerwów. Jest to bardzo groźne oparzenie i wymaga interwencji lekarskiej.
Co na oparzenie słoneczne? Postępowanie
W przypadku niewielkich oparzeń I stopnia można wykorzystywać domowe sposoby na oparzenie, obejmujące zwłaszcza schładzanie skóry zimną wodą i smarowanie środkami zmniejszającymi obrzęk, nawilżającymi, czy też kremami o właściwościach łagodzących.
Sposoby na oparzenia słoneczne II stopnia wymagają już sięgnięcia po apteczne środki na oparzenia – pianki i kremy na oparzenie, żele chłodzące, hydrożele np. Aqua-Gel. Należy też przyjmować dużo płynów, gdyż z reguły oprócz oparzenia pojawiają się efekty odwodnienia. Regeneracja może trwać od kilku dni do nawet sześciu tygodni. W przypadku obszernych urazów, jeżeli nie wiesz, co robić, pierwsza pomoc w oparzeniach wygląda tak samo, jak w sytuacji oparzeń termicznych.