Jak otyłość wpływa na organizm?

Tkanka tłuszczowa stanowi istotny rezerwuar energetyczny. Oprócz tego jest jednak również aktywnym metabolicznie gruczołem wydzielania wewnętrznego. Zachodzą w niej bowiem procesy syntezy i uwalniania szeregu hormonów, cytokin i tzw. substancji wazoaktywnych, mających istotny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia. To one głównie odpowiadają za choroby związane z otyłością i to, jaki wpływ ma nadwaga na ryzyko chorób sercowych.

Dodatkowo otyłości towarzyszy przewlekły, podostry stan zapalny, który jest istotnym czynnikiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Wiąże się on z podwyższonym stężeniem CRP, co z kolei zwiększa ryzyko chorób tętnic obwodowych i zawału serca.

Stan zapalny jest jedną z przyczyn często towarzyszącej otyłości insulinooporności, czyli oporności tkanek na działanie insuliny. Stanowi temu z reguły towarzyszy niewydolność krążenia, nadciśnienie tętnicze oraz choroba niedokrwienna serca.

Dodatkowo u osób z otyłością występuje podwyższone stężenie czynników odpowiedzialnych za adhezję oraz agregację płytek krwi. Warto jednak zaznaczyć, że korelacja ta jest obserwowana u osób z otyłością brzuszną i insulinoopornością.

Należy również podkreślić, że na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych nie wpływa znacząco otyłość charakteryzująca się rozwojem tkanki tłuszczowej zlokalizowanej w okolicy ud, pośladków i bioder.

Jakie choroby mogą powodować otyłość?

Wyniki badań klinicznych często wskazują na korelację między otyłością a chorobami serca i krążenia. Szczególnie duże jest ryzyko takich chorób układu sercowo-naczyniowego jak:

• nadciśnienie tętnicze,
• przerost prawej komory serca,
• choroba niedokrwienna serca,
• niewydolność serca.

Otyłość wiąże się także z większym ryzykiem nagłej śmierci sercowej niż w przypadku osób o prawidłowej masie ciała. Dlatego tak ważne są działania z zakresu profilaktyki chorób serca u osób z nadwagą.

Objawy zaostrzenia się problemów sercowo-naczyniowych

Każda choroba układu sercowo-naczyniowego wiąże się z ryzykiem niewydolności serca. To jedno z podstawowych, związanych z otyłością zagrożeń dla zdrowia. Gdy jego funkcjonowanie jest upośledzone, uruchamiają się mechanizmy kompensacyjne, mające na celu przeciwdziałanie spadku ilości pompowanej krwi oraz utrzymanie ciśnienia tętniczego na poziomie niezbędnym dla prawidłowego ukrwienia narządów. Po niedługim czasie niekorzystne skutki takiego stanu zaczynają przeważać; dochodzi wówczas do dalszego uszkodzenia układu krążenia. Z tego powodu niewydolność serca jest stanem postępującym, prowadzącym do pogorszenia jego czynności.

Do typowych objawów niewydolności serca należą:

• duszności,
• uczucie zmęczenia, znużenia i zmniejszenia tolerancji wysiłku fizycznego,
• orthopnoë, czyli uczucie duszności po położeniu, ustępujące po tym, jak pacjent usiądzie lub wstanie,
• obrzęki wokół kostek nóg.

Symptomom tym może towarzyszyć również kaszel, świszczący oddech, splątanie, kołatania serca, zawroty głowy i omdlenia.

Pierwsza pomoc osobom z otyłością

Zgodnie z zaleceniami Polskiej Rady Resuscytacji, w przypadku udzielania pierwszej pomocy osobom z nadwagą nie ma potrzeby modyfikacji standardowych algorytmów. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że budowa ciała poszkodowanego może w takich sytuacjach utrudniać efektywne przeprowadzanie RKO lub innych działań pomocowych. Dlatego, jeśli jest taka możliwość, warto zadbać o większą liczbę ratowników, co pozwoli na częstsze zmiany np. podczas wykonywania ucisków.

Podobnie jak u poszkodowanych z prawidłową masą ciała, uciski klatki piersiowej są najefektywniejsze, jeśli wykonuje się je u osoby leżącej na twardym podłożu. U pacjentów z bardzo dużą masą ciała często nie ma jednak konieczności przenoszenia ich np. z materaca na podłogę – zapadnięcie się podłoża może bowiem zmniejszać ryzyko przemieszczania ciała podczas wykonywania ucisków.

Otyłość nie stanowi natomiast utrudnienia dla stosowania automatycznych defibrylatorów AED. Nowoczesne urządzenia tego typu dopasowują energię wyładowania w taki sposób, by kompensować impedancję klatki piersiowej. U niektórych osób z nadmiarem tkanki tłuszczowej konieczne może być zastosowanie nieco mocniejszych wyładowań, jednak efektywność stosowania tego rodzaju sprzętów nie różni się znacząco od defibrylacji przeprowadzanej u osób z prawidłową masą ciała.

Na znaczne trudności można napotkać w sytuacji konieczności przeniesienia poszkodowanego w bezpieczne miejsce. Wówczas również należy zadbać o odpowiednią ilość osób biorących udział w akcji ratunkowej – tak, by cała procedura była możliwa do przeprowadzenia w sposób efektywny i bezpieczny dla ratowników.

Opracowany przez Centrum Ratownictwa kurs pierwszej pomocy to doskonała okazja, by nauczyć się postępowania w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia. Tworząc program szkolenia, zadbaliśmy nie tylko o podstawowe informacje w tym zakresie. Przykładamy dużą wagę również do tego, by uczestnicy potrafili modyfikować standardowe algorytmy w taki sposób, by skutecznie działać, niezależnie od masy ciała czy stanu zdrowia poszkodowanych – również potrzebującym pierwszej pomocy osobom z otyłością.