W większości przypadków sytuacje wymagające udzielenia pierwszej pomocy innej osobie mają miejsce w domu, przestrzeni miejskiej lub w miejscu pracy. Zazwyczaj nie mamy wówczas do czynienia ani z trudnym terenem, ani szczególnym zagrożeniem dla ratowników. W dodatku czas oczekiwania na przyjazd pogotowia jest stosunkowo krótki. Zdarza się jednak, że pomocy potrzebuje osoba, która doznała wypadku lub znalazła się w trudnej sytuacji podczas górskiej wycieczki, wyprawy do lasu lub w inne miejsce, w którym zarówno jej udzielenie, jak i wezwanie służb ratunkowych jest utrudnione. Co robić, gdy konieczna jest pierwsza pomoc w warunkach ekstremalnych – tak by nie tylko skutecznie pomóc, ale i nie narazić się na niebezpieczeństwo?
Pierwsza pomoc w warunkach ekstremalnych – wyzwania
Aby pospieszyć na ratunek w warunkach ekstremalnych, potrzebne jest zarówno odpowiednie przygotowanie, jak i wysoki poziom wiedzy oraz posiadanych umiejętności. Jednocześnie nawet najbardziej doświadczony ratownik musi brać pod uwagę szczególne wyzwania, z jakimi wiąże się ratownictwo w warunkach ekstremalnych. Wymuszają one przestrzeganie konkretnych zasad, których stosowanie może decydować o zdrowiu i życiu – nie tylko poszkodowanego.
Czytaj także: Co zrobić, gdy nie ma sposobu na szybkie dotarcie do pomocy medycznej w terenie?
Utrudniony dostęp do poszkodowanego
W miejscach takich jak góry, głęboki las czy okolice zbiorników wodnych znaczącym utrudnieniem dla akcji ratunkowej mogą być problemy z dostępem do poszkodowanego. Wysokie zbocza, trudny lub podmokły teren, gęsta roślinność nierzadko mogą wręcz uniemożliwiać bezpieczne dotarcie do osoby potrzebującej pomocy. W takich sytuacjach konieczne może być powstrzymanie się od działania na własną rękę i wezwanie wyspecjalizowanych służb ratunkowych.
Warunki pogodowe
Ekstremalne temperatury, burze czy intensywne opady stanowią dodatkowy czynnik utrudniający prowadzenie akcji ratunkowej. Podobnie jak trudny teren, również one mogą uniemożliwić bezpośredni kontakt z poszkodowanym. Dodatkowo wpływają one bezpośrednio na jego stan, mogąc znacząco skracać czas, w jakim udzielenie pomocy będzie w ogóle możliwe.
Brak odpowiedniego sprzętu
Większość miłośników aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest odpowiednia apteczka. Jednak nawet najstaranniej skompletowany zestaw ratunkowy nie będzie zawierać wszystkiego, co może być niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy w warunkach ekstremalnych. Często oznacza to konieczność kreatywnego podejścia do ratownictwa i korzystania z różnych dostępnych środków.
Skuteczna pierwsza pomoc w trudnych warunkach
Nie każdy wie, co zrobić w warunkach ekstremalnych. Trzeba jednak podkreślić, że udzielenie pomocy poszkodowanemu nie zawsze wymaga zaawansowanej wiedzy ani umiejętności. Kluczowym działaniem, jakie należy zawsze podjąć, jest wezwanie służb ratunkowych. Dlatego warto zadbać, by mieć w telefonie zapisane podstawowe numery alarmowe:
- 112 – Centrum Powiadamiania Ratunkowego
- 999 – Pogotowie Ratunkowe
- 984 lub 601 100 100 – WOPR
- 985 lub 601 100 300 – GOPR/TOPR
Ratunek w warunkach ekstremalnych – podstawowe zasady
Podstawowe warunki skutecznego ratunku w warunkach ekstremalnych to:
- umiejętność szybkiej oceny sytuacji, w celu określenia zagrożeń dla siebie oraz poszkodowanego, a co za tym idzie – zadecydowania o podjęciu lub zaniechaniu konkretnych działań,
- umiejętności z zakresu pierwszej pomocy – podobnie jak w przypadku innych zdarzeń, pierwsza pomoc w warunkach ekstremalnych najczęściej wymaga wykorzystania podstawowych technik z zakresu ratownictwa. Kluczowa jest m.in. znajomość technik resuscytacji krążeniowo-oddechowej, wiedza z zakresu opatrywania zranień oraz unieruchamiania złamanych kończyn.
- współpraca i komunikacja – jeśli jest to możliwe, należy poprosić o pomoc innych świadków zdarzenia. Praca zespołowa pozwala na efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów, a także na szybszą reakcję w trudnych sytuacjach.
Nawet jeśli na co dzień rzadko przebywamy w trudnym terenie, wiedza o tym, co zrobić w warunkach ekstremalnych może okazać się bezcenna. Jest ona również absolutnie niezbędna dla osób, których codzienne obowiązki związane są z przebywaniem w trudno dostępnych miejscach. Nigdy bowiem nie wiadomo, kiedy ktoś będzie potrzebował pomocy. Podczas akcji ratunkowej w trakcie górskiej wędrówki czy wypoczynku nad wodą wystarczą podstawowe umiejętności, nabywane w trakcie takich szkoleń jak kurs KPP w Centrum Ratownictwa.
Nieco inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku pracowników służb ratunkowych i mundurowych. W zakres ich obowiązków często wchodzi udzielanie pierwszej pomocy w ekstremalnych warunkach. Tutaj niezbędne są już specjalistyczne umiejętności. Dlatego w ofercie Centrum Ratownictwa znajduje się również kurs KPP dla straży pożarnej oraz kurs KPP dla wojska. Stworzone przez specjalistów dla specjalistów, pozwalają na nabycie wiedzy oraz praktyki niezbędnych w naprawdę trudnych sytuacjach.