Zadławienie jest jednym z najczęstszych stanów zagrożenia życia, z którym spotykają się osoby udzielające pomocy przedmedycznej. Choć znajomość zasad pierwszej pomocy staje się coraz powszechniejsza, to w przypadku zadławienia, popełnianych jest szereg błędów, które mogą prowadzić do tragicznych konsekwencji. Niezwykle istotne jest, aby osoby znajdujące się w sytuacji, w której muszą pomóc osobie zadławionej, potrafiły skutecznie reagować, unikając błędów mogących pogorszyć sytuację. Jakie czynności mogą prowadzić do śmierci przez zadławienie i jak ich unikać?
Niedostateczna reakcja na oznaki zadławienia
Zadławienie często zaczyna się od drobnej trudności w przełykaniu, którą większość osób ignoruje lub bagatelizuje. Brak natychmiastowego podjęcia działania jest jednym z najczęstszych błędów podczas zadławienia. Dlatego w sytuacji, gdy ktoś zaczyna się dusić, pierwszym krokiem powinno być natychmiastowe rozpoznanie problemu i szybka reakcja. Czas jest tutaj kluczowy. Nie należy czekać na rozwój sytuacji, licząc, że problem sam się rozwiąże. W przypadku zadławienia osoby dorosłej lub dziecka należy niezwłocznie przejść do działania i wezwania specjalistycznej pomocy.
Niewłaściwe ułożenie osoby zadławionej
Kolejnym częstym błędem jest niewłaściwe ułożenie osoby, która nie może oddychać. W przypadku osoby dorosłej najlepiej poprosić ją (o ile to możliwe), aby pochylała się do przodu, co może pomóc w uwolnieniu ciała obcego z dróg oddechowych i uniknięciu dalszych skutków zadławienia, a nawet śmierci przez zakrztuszenie.
U osób nieprzytomnych udzielający pomocy powinni unikać wykonywania manewrów takich jak uderzenia w plecy lub uciskanie brzucha, które mogą dodatkowo przesunąć ciało obce w głębsze partie dróg oddechowych.
Uderzenia w plecy — błędna technika
Powszechnym błędem popełnianym w przypadku zadławienia jest niewłaściwe wykonywanie uderzeń w plecy. Ta technika z założenia ma na celu usunięcie obcego ciała z dróg oddechowych poprzez wytworzenie ciśnienia w klatce piersiowej, które pomoże wydobyć ciało obce. Niemniej jednak jeśli uderzenia wykonywane są w niewłaściwy sposób, mogą nie tylko nie pomóc, ale i pogłębić problem.
W przypadku dorosłych i dzieci powyżej 1. roku życia należy pamiętać, by uderzenia były silne, ale kontrolowane. Wykonywanie ich zbyt łagodnie lub zbyt mocno może prowadzić do urazów wewnętrznych lub dodatkowych obrażeń. Uderzenia powinny być wymierzone w okolicę między łopatkami, a osoba pomagająca powinna upewnić się, że stosuje odpowiednią technikę, by nie spowodować dalszych szkód.
Próba wyciągania ciała obcego palcami
Kolejny błąd polega na próbie usunięcia ciała obcego z dróg oddechowych palcami. Choć instynktownie może się wydawać, że wyciąganie ciała obcego rękami będzie skuteczne, może to prowadzić do pogorszenia sytuacji. Wkładanie palców do gardła osoby zadławionej może bowiem przesunąć ciało obce jeszcze głębiej w drogi oddechowe lub uszkodzić struktury anatomiczne gardła, prowadząc do krwawienia i dodatkowych komplikacji, a nawet śmierci przez zadławienie.
W sytuacji zadławienia, o ile osoba poszkodowana nie kaszle, nie należy próbować ręcznie usunąć ciała obcego. Zamiast tego, należy skupić się na stosowaniu technik takich jak uciski nadbrzusza, które są znacznie bezpieczniejsze i bardziej skuteczne w tej sytuacji. Jeśli obiekt jest widoczny w ustach, można go spróbować delikatnie usunąć, ale nigdy nie należy wkładać palców w gardło, aby go „złapać”.
Nieznajomość techniki ucisków nadbrzusza (manewru Heimlicha)
Uciski nadbrzusza (manewr/rękoczyn Heimlicha) jest jedną z najskuteczniejszych technik udzielania pomocy w przypadku zadławienia, jednak wiele osób go nie zna lub nie potrafi zastosować w praktyce. Polega on na zastosowaniu nagłego, silnego nacisku na przeponę osoby poszkodowanej, co powoduje wyciśnięcie powietrza z płuc i wytworzenie ciśnienia, które wypycha ciało obce z dróg oddechowych. Zrozumienie tej techniki, jej prawidłowe wykonanie oraz wiedza, kiedy ją zastosować, jest w tym przypadku podstawą skuteczności manewru, pozwalającą uniknąć podstawowych błędów podczas zadławienia.
Warto przy tym pamiętać, że manewr ten nie powinien być stosowany w przypadku dzieci poniżej 1. roku życia, gdzie alternatywą stają się takie procedury jak uderzenia w plecy czy inne techniki ratunkowe dostosowane do wieku dziecka.
Ignorowanie konieczności dalszej pomocy medycznej
Pomoc udzielona w przypadku zadławienia nie kończy się na wykonaniu podstawowych manewrów ratunkowych. Nawet jeśli osoba zadławiona odzyska oddech, nadal konieczne jest skontaktowanie się z personelem medycznym. Ciało obce może bowiem nie zostać całkowicie usunięte, co grozi ponownym zadławieniem lub innymi skutkami zadławienia, które mogą nie być od razu widoczne.
Zadławienie może prowadzić do poważnych komplikacji, a nawet śmierci przez zadławienie. Dlatego tak ważne jest szybkie udzielenie odpowiedniej pomocy. Łatwo jednak tutaj o błędy. Najczęściej jest to brak dostatecznie szybkiej reakcji czy niewłaściwe stosowanie technik pierwszej pomocy. Aby uniknąć tragicznych skutków zadławienia, niezbędna jest odpowiednia edukacja i znajomość zasad pierwszej pomocy. Nieocenioną pomocą w tej dziedzinie są specjalne warsztaty, takie jak kursy pierwszej pomocy Centrum Ratownictwa. Wiedza oraz umiejętności, jakie w ich trakcie zdobywają uczestnicy, pomagają odpowiednio reagować w sytuacjach zagrożenia zdrowia, dzięki czemu mogą oni skutecznie unikać błędów podczas udzielania pomocy i nieść ją wtedy, gdy jest potrzebna.
Bibliografia: Zadławienie – postępowanie, Mp.pl, 26.06.2019, dost. 8.12.2024 Dr n. med. M. Kwiatoń, Zadławienie u dorosłego, Mp.pl, 7.01.2019, dost. 8.12.2024 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (Basic Life Support – BLS), praca zbiorowa, tłum. M. Przybył, prc.krakow.pl, dost. 8.12.2024