W związku ze stresem w naszym organizmie zachodzi szereg reakcji biochemicznych prowadzących do uwolnienia takich hormonów jak adrenalina czy noradrenalina tzw. hormony walki i ucieczki. W wyniku ich działania dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych - podnosi się ciśnienie krwi w układzie krążenia. Kolejny hormon to kortyzol i jest on związany ze stresem przewlekłym. Zwiększa on uwalnianie glukozy z komórek do krwi – co po czasie może prowadzić do cukrzycy. Osłabione zostają również funkcje układu immunologicznego, zmniejszając jego zdolność do niszczenia wirusów i bakterii. Są to pojedyncze przykłady wpływu przewlekłego stresu, który może być fatalny w skutkach, dla organizmu ludzkiego. Bóle głowy, podwyższone ciśnienie i uczucie ciągłego zmęczenia często są jego oznakami. Pojawia się także zniecierpliwienie, wrogie nastawienie do innych, apatia i niechęć do pracy. Stresowi mogą towarzyszyć różne fizyczne dolegliwości:

Ze względu na intensywność symptomów i długość ich trwania (ale nie intensywność przeżytego stresu) wyróżniamy zwykłą reakcję stresową na traumę oraz zespół stresu pourazowego (ang. post traumatic stress disorder stąd PTSD). Po traumatycznym zdarzeniu zarówno umysł i ciało są w szoku, więc dezorientacja, strach czy trudność z odnalezieniem się w rzeczywistości są czymś zupełnie naturalnym. Nie dziwi również fakt, że większość osób które przeżyły traumę, początkowo ma objawy podobne do tych, które mają rozpoznane PTSD. Wśród nich są: lęk, ciągłe myśli o minionym wydarzeniu oraz koszmary senne. W sytuacji zwykłej reakcji na traumę objawy te mogą trwać przez kilka tygodni, ale wraz z upływem czasu i przemijaniem emocji powinny ustępować.

Kiedy powyższe objawy utrzymują się ponad miesiąc oraz mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie, według klasyfikacji DSM IV, możemy stwierdzić zespół stresu pourazowego. Chociaż choroba ma charakter zmienny typowymi objawami PTSD są:

Osoba chora wycofuje się z rzeczywistości, pesymistycznie myśli o swojej przyszłości oraz ma bardzo ograniczoną zdolność do okazywania pozytywnych uczuć. Mimo bierności w życiu co-dziennym ciągle funkcjonuje w stanie nadmiernego pobudzenia, stąd pojawiają się problemy z zasypaniem, trudności z koncentracją oraz dysforia - wyolbrzymianie negatywnych sytuacji, co powoduje reakcje nieadekwatne. Zdarza się, że początek zaburzenia występuje po okresie latencji, który może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. U niektórych osób objawy mogą utrzymywać się przez lata i przejść w trwałą zmianę osobowości jednak w większości przypadków można oczekiwać ich ustąpienia. Zwykła reakcja na traumę, pomimo że cechuje się podobnymi symptomami, utrzymuje się nie dłużej niż 4 tygodnie.

Jak więc radzić sobie z chronicznym stresem? Otóż, aby się zrelaksować i wyciszyć jest kilka sposobów. Na przykład praktykując regularną aktywność fizyczną zwiększamy odporność organizmu na stres, usuwamy napięcie mięśni i relaksujemy umysł. Pracujące mięśnie przyspieszają metabolizm adrenaliny, noradrenaliny oraz kortyzolu. Ćwiczenia fizyczne powodują lepsze samopoczucie, gdyż powodują syntezę endorfin czyli tzw. hormonów szczęścia. Poprawiają one nastrój, zmniejszają uczcie lęku i depresji oraz zapewniają głębszy sen. Innym sposobem na walkę ze stresem są ćwiczenia relaksacyjne. Powolne, głębokie, przeponowe oddechy, medytacja, gorąca kąpiel to także doskonałe sposoby na odzyskanie spokoju i równowagi. Jeśli jednak takie metody nie wystarczają – osoba nie radzi sobie z codziennością, przytłaczają ją obowiązki - pilnie należy się skontaktować ze specjalistą. Psychologowie oraz psychiatrzy oferują profesjonalne wsparcie i specjalistyczną terapię. Obecnie leczenie PTSD skupia się na poradzeniu sobie z traumą jako z doświadczeniem co pomaga przywrócić poczucie kontroli i zredukować jej wpływ na życie. Im wcześniej zostanie podjęta terapia, tym lepiej, ponieważ PTSD może się nasilać. Powrót do zdrowia bywa stopniowym i długim procesem. Bardzo ważne, a niestety często bagatelizowane, jest wsparcie od innych osób. Nie należy zatem bać się rozmawiać czy prosić o pomoc bliskich w trudnych chwilach. Najgorszym rozwiązaniem będzie ucieczka w wszelkie używki, ponieważ dają one tylko chwilowe złudzenie braku problemu. Uzależniają fizycznie oraz emocjonalnie. Wyniszczają organizm ale i negatywnie wpływają na relacje w rodzinie i w pracy. W dłuższej perspektywie alkohol i narkotyki mogą nawet zaostrzyć objawy PTSD. Każda osoba podejrzewająca, że dotyczy jej problem alkoholowy, na stronie internetowej parpa.pl może znaleźć listę poradni oferujących bezpłatną pomoc. Podsumowując, ratownicy oraz strażacy powinni być świadomi i umieć rozpoznawać objawy stresu. Od każdego ratownika wymaga się, aby wykonywał swoje zadania najlepiej jak potrafi, a pozwala mu na to dobrostan zarówno fizyczny jak i psychiczny. Fakt, że osoba codziennie doświadcza silnie negatywnych emocji i nie może uwolnić się od obrazów związanych z tragicznymi wydarzeniami, wpływa na jej zachowanie, funkcjonowanie, procesy myślowe, zmianę wartości życiowych a nawet mechanizmów fizjologicznych. Dlatego w miarę możliwości należy praktykować różne techniki relaksacyjne samemu lub, gdy nie są one skuteczne, należy zgłosić się po pomoc do specjalisty.