Udzielanie pierwszej pomocy osobom z niepełnosprawnościami może wiązać się z koniecznością sprostania wyzwaniom rzadko spotykanym w sytuacjach, gdy poszkodowanymi są osoby całkowicie zdrowe. Jednocześnie z uwagi na stan zdrowia lub ograniczenia fizyczne, sensoryczne lub poznawcze są oni o wiele bardziej narażeni na różnego rodzaju wypadki i stany nagłe. Dlatego umiejętność udzielania pierwszej pomocy osobom ze szczególnymi potrzebami jest tak istotna. W praktyce zazwyczaj wystarczą jednak niewielkie modyfikacje standardowego postępowania, by móc skutecznie działać. Na co należy zwrócić szczególną uwagę?
Utrudnienia w udzielaniu pierwszej pomocy niepełnosprawnemu
Podstawowym wyzwaniem podczas udzielania pierwszej pomocy niepełnosprawnym są ograniczenia wynikające bezpośrednio ze stanu poszkodowanego. Przykładowo, osoba niewidoma lub słabo widząca może mieć trudności z lokalizacją potencjalnych zagrożeń w najbliższym otoczeniu. Z kolei dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich lub o kulach problemem bywa szybkie opuszczenie miejsca zdarzenia i przeniesienie się na bezpieczny obszar.
Ratownicy muszą w związku z tym mieć na uwadze specyficzne potrzeby oraz ograniczenia poszkodowanego. Pozwala to na uniknięcie przypadkowych, dodatkowych obrażeń czy pogorszenia jego stanu.
O czym należy pamiętać podczas udzielania pomocy osobie niepełnosprawnej?
Kluczem do udanej akcji ratunkowej jest dostosowanie technik pierwszej pomocy do indywidualnych potrzeb poszkodowanego z niepełnosprawnością. Przykładowo, jeśli osoba znajduje się na wózku lub nie może się poruszać, konieczne może być zastosowanie innych niż standardowe sposobów stabilizacji kręgosłupa.
W przypadku osób mających problemy z poruszaniem się dobrym pomysłem może być wynoszenie ich z miejsca zdarzenia w pozycji siedzącej – na przykład na krześle. Dotyczy to szczególnie osób, które zastaliśmy w takim ułożeniu, i u których zachodzi podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa szyjnego.
Bardzo ważne jest również zapewnienie niepełnosprawnym oraz ich opiekunom odpowiedniego wsparcia emocjonalnego. Wszelkie interwencje medyczne są w takich przypadkach szczególnie stresujące. Bardzo ważne jest wówczas budowanie atmosfery komfortu i zaufania poprzez zachowanie spokoju, jasną komunikację oraz działanie z poszanowaniem godności i autonomii poszkodowanego.
Bezpieczeństwo ratownika
Wyzwaniem w udzielaniu pierwszej pomocy niepełnosprawnym jest również konieczność zadbania o swoje bezpieczeństwo podczas wykonywania niezbędnych czynności. Dotyczy do szczególnie sytuacji, w których konieczne jest przenoszenie poszkodowanego. Kluczowe jest zastosowanie takich technik pierwszej pomocy dla osób z niepełnosprawnościami, aby zapobiec przeciążeniu kręgosłupa i potencjalnym urazom. Dlatego należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:
- przenosząc osobę niepełnosprawną, należy zawsze mieć proste plecy i ugięte kolana – dzięki temu ciężar jej ciała równomiernie się rozkłada, a przyjęta pozycja jest stabilniejsza. Nie należy przy tym wykonywać żadnych gwałtownych ruchów ani skrętów tułowia,
- udzielając pierwszej pomocy osobie z niepełnosprawnością, należy zachować możliwie jak najmniejszą odległość między sobą a poszkodowanym. Dzięki temu przy przenoszeniu lub unoszeniu osoby angażowane są dolne partie ciała, a nie bardziej narażona na kontuzje górna część kręgosłupa.
W każdym przypadku należy pamiętać, że ważne jest dopasowanie techniki pierwszej pomocy i transportu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Każdy poszkodowany jest inny i ma inne ograniczenia oraz potrzeby, które bezwzględnie należy wziąć pod uwagę. Istotnym elementem wsparcia dla osób niepełnosprawnych jest także – o ile stan poszkodowanego na to pozwala – zachęcenie go do współpracy. Pozwala to również na zadbanie o komfort psychiczny poprzez budowanie poczucia autonomii, szczególnie ważne w stanach zagrożenia zdrowia lub życia.
Edukacja i świadomość w zakresie pierwszej pomocy dla osób niepełnosprawnych
Zdarza się, że nawet osoby posiadające wiedzę i umiejętności z zakresu podstaw pierwszej pomocy obawiają się udzielać jej osobom niepełnosprawnym. Duże znaczenie ma tutaj brak świadomości na temat związanych z nimi ograniczeń oraz tego, w jaki sposób należy dostosować konkretne techniki do specyficznych potrzeb poszkodowanych. Dlatego duże znaczenie ma zarówno komunikacja, jak i odpowiednia edukacja w tej dziedzinie. Jedynie rozumiejąc i uwzględniając wyzwania, z jakimi wiąże się dana sytuacja – zarówno dla ratownika, jak i poszkodowanego – można skutecznie i bezpiecznie udzielić pierwszej pomocy w nagłej sytuacji.
Należy przy tym pamiętać, że brak świadomości potrzeb osób niepełnosprawnych w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia może prowadzić do nieadekwatnych działań, a w konsekwencji – pogorszenia stanu poszkodowanego.
Dlatego poszukując szkoleń z zakresu pierwszej pomocy, warto skorzystać z oferty przygotowanej przez doświadczonych specjalistów Centrum Ratownictwa. Kursy pierwszej pomocy dla osób prywatnych oraz kursy pierwszej pomocy dla firm zostały opracowane w taki sposób, by możliwie wyczerpująco przedstawić niezbędne zagadnienia, w tym również dotyczące wyzwań w udzielaniu pierwszej pomocy osobom niepełnosprawnym. Uczestnicy szkoleń poznają nie tylko standardowe techniki udzielania pierwszej pomocy, ale i sposoby ich modyfikacji wskazane w postępowaniu z osobami o szczególnych potrzebach. Dzięki temu zyskują nie tylko niezbędne umiejętności, ale i większą świadomość potrzeb potencjalnych poszkodowanych, którym być może będą udzielać pomocy w przyszłości.