Wyzwania związane z udzielaniem pierwszej pomocy nie ograniczają się jedynie do skutecznego ratowania zdrowia i życia poszkodowanych. Bardzo ważną kwestią jest również dbałość o bezpieczeństwo ratownika. Jednym z najczęściej spotykanych problemów jest kontakt z cudzą krwią. Stanowi to o tyle istotny problem, że naraża osobę udzielającą pomocy na zakażenie np. wirusem HIV, HBV, czy innymi chorobami przenoszonymi przez krew. Jak unikać kontaktu z krwią, by móc przy tym prawidłowo udzielać pierwszej pomocy?
Środki ochrony indywidualnej
Środki ochrony indywidualnej (ŚOI) stanowią istotne wyposażenie zespołów ratownictwa medycznego. Jednak stosować je powinny również osoby prywatne udzielające pierwszej pomocy. Pozwalają bowiem zminimalizować ryzyko zakażeń, zapewniając ochronę przed bezpośrednim kontaktem z krwią i innymi wydzielinami. Środki ochrony dla ratowników to m.in. rękawiczki, maseczki, gogle czy odzież ochronną. Ich prawidłowe stosowanie jest bardzo istotne dla bezpieczeństwa osób udzielających pierwszej pomocy.
Rękawiczki ochronne
Rękawiczki ochronne to najczęściej stosowany środek ochrony osobistej podczas udzielania pierwszej pomocy. Znajdują się w każdej apteczce i skutecznie chronią przed bezpośrednim kontaktem z krwią i innymi płynami ustrojowymi.
Największą popularnością cieszą się rękawiczki lateksowe. Są cienkie i elastyczne, dzięki czemu łatwo dopasowują się do ręki. Mogą jednak powodować reakcje alergiczne u osób uczulonych na lateks. Alternatywą mogą być rękawiczki nitrylowe lub winylowe. Są one nieco mniej elastyczne od lateksowych, jednak są mocne i odporne na przebicie, dzięki czemu zapewniają dobrą ochronę.
Aby rękawiczki stanowiły skuteczną ochronę przed zakażeniem, ważne jest ich prawidłowe zakładanie i zdejmowanie. W tym celu przed ich założeniem należy się upewnić, czy ręce są czyste i suche, a same rękawiczki – wolne od uszkodzeń. Z kolei po zakończeniu czynności ratowniczych należy zdjąć rękawiczki w taki sposób, by zminimalizować ryzyko kontaktu z ich zewnętrzną powierzchnią. W tym celu należy je zdejmować, odwracając jednocześnie na drugą stronę.
Maski i osłony twarzy
Ochrona indywidualna w pierwszej pomocy może polegać również na dbałości o osłanianie twarzy, szczególnie w sytuacjach, w których istnieje ryzyko kontaktu z rozpryskami krwi lub innych płynów ustrojowych.
Najczęściej stosowane w takich sytuacjach są maski chirurgiczne, chroniące przed kroplami krwi. Mogą jednak nie zapewniać pełnej ochrony przed aerozolami. Lepszą osłoną przed tymi ostatnimi są maski z filtrami FFP2/FFP3, stosowane w sytuacjach o wysokim ryzyku. W połączeniu z maskami warto stosować plastikowe przyłbice, zapewniające dodatkowe zabezpieczenie przed krwią oczu i górnej części twarzy.
Używając masek i przyłbic należy pamiętać, by zakładać je na czystą twarz (o ile jest to możliwe). Po zakończeniu działań powinny być ostrożnie zdjęte w taki sposób, by unikać kontaktu z ich zewnętrzną powierzchnią – podobnie jak w przypadku rękawiczek. Również one powinny być utylizowane w pojemnikach na odpady medyczne.
Fartuchy ochronne
Choć fartuchy i inne formy odzieży ochronnej nie wchodzą w skład standardowego wyposażenia apteczek pierwszej pomocy, warto się w nie zaopatrzyć, chcąc ściśle przestrzegać zasad higieny w pierwszej pomocy. Mogą być to na przykład fartuchy jednorazowe, osłaniające skórę i ubranie przed zanieczyszczeniem. Przed włączeniem ich do wyposażenia apteczki należy upewnić się, że wybrany model jest dobrze dopasowany; z kolei przed założeniem konieczne jest sprawdzenie, czy fartuch jest nieuszkodzony.
Edukacja i świadomość
Bezpieczne udzielanie pierwszej pomocy wymaga wiedzy oraz odpowiednich umiejętności. Dlatego nauczanie na temat ryzyka zakażeń oraz konieczności stosowania środków ochrony indywidualnej stanowi istotny element szkoleń takich jak kursy kwalifikowanej pierwszej pomocy, a także kursy pierwszej pomocy przeznaczone dla osób indywidualnych lub firm. Wiedza z tego zakresu powinna być przekazywana również w ramach szkoleń BHP w przedsiębiorstwach.
Dlatego zapraszamy do uczestnictwa w kursach Centrum Ratownictwa. Szkolenia te dotyczą nie tylko samych technik udzielania pierwszej pomocy, ale i teoretycznych i praktycznych aspektów stosowania środków ochrony indywidualnej. Uczestnicy uczą się rozpoznawać ryzyko i postępować w przypadku ekspozycji na krew podczas udzielania pierwszej pomocy. Należy pamiętać, że dbałość o własne bezpieczeństwo jest kluczowym elementem skutecznej pomocy innym.