Ratownictwo obywatelskie – co to znaczy?

W przeciwieństwie do Państwowego Ratownictwa Medycznego, ratownictwo obywatelskie nie stanowi jednolitego, zorganizowanego systemu. W dużym skrócie można powiedzieć, że składają się nań wszyscy, którzy posiadają umiejętności pozwalające na udzielanie pierwszej pomocy w sytuacjach nagłych niezależnie od wykonywanego zawodu – nie muszą być zatem ratownikami medycznymi czy lekarzami specjalizującymi się w medycynie ratunkowej. Przede wszystkim są to jednak osoby, które ukończyły kurs Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy i zdały egzamin przed państwową komisją.

Podstawę działania sieci ratownictwa obywatelskiego stanowią służby ochotnicze – przede wszystkim specjalistyczne organizacje ratownicze oraz rozmaite stowarzyszenia. Ważną rolę pełnią także instytucje szkoleniowe takie jak Centrum Ratownictwa, organizujące kursy kwalifikowanej pierwszej pomocy, dzięki którym liczba kompetentnych ratowników społecznych stale rośnie. Więcej na jej temat pisaliśmy w osobnym artykule.

Specjalistyczne organizacje ratownicze

Aby zrozumieć rolę ratownictwa społecznego w specjalistycznych organizacjach ratowniczych, należy przybliżyć zakres ich działania. Ważne jest również to, jakie dokładnie instytucje zaliczają się do tej kategorii. Są to:

• WOPR – Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (o zasięgu ogólnokrajowym),
• GOPR – Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (o zasięgu ogólnokrajowym),
• TOPR – Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (działające w rejonie Tatr oraz pasma Gubałowsko-Spiskiego),
• OSP – Ochotnicza Straż Pożarna.

Zobowiązania i uprawnienia

Do zadań oraz uprawnień ww. organizacji należy m.in:

• organizowanie i udzielanie pierwszej pomocy medycznej oraz ratowanie osób,
• ustalanie programów kursów oraz szkoleń specjalistycznych z zakresu ratownictwa, a także ich organizacja i przeprowadzanie,
• stwierdzania zagrożeń dla bezpieczeństwa osób oraz prowadzenie działań profilaktycznych mających na celu jego ochronę – w tym występowanie do firm i instytucji o usunięcie zagrożeń dla bezpieczeństwa osób lub wstrzymanie eksploatacji obiektów, urządzeń lub obszarów, na których one występują.

Znaczenie ratownictwa społecznego w ratunkowych służbach ochotniczych

Jak pokazuje zakres działalności specjalistycznych organizacji, zajmują się one przede wszystkim niesieniem pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, profilaktyką zagrożeń oraz działalnością edukacyjną. Oznacza to, że ratownictwo społeczne w formie służb ochotniczych stanowi wsparcie dla systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego.

Wykonywanie wspomnianych czynności wymaga jednak odpowiednich kompetencji. Oprócz wiedzy z zakresu np. ratownictwa wodnego czy wysokościowego każda osoba będąca członkiem wymienionych służb musi posiadać uprawnienia ratownika KPP. Pozwala to na skuteczne udzielanie pomocy poszkodowanym w sytuacji, gdy jako pierwsza dotrze na miejsce zdarzenia. Dlaczego jest to aż tak ważne? O tym przeczytasz tutaj.

Ratownictwo obywatelskie – ratownictwem przyszłości

Ratownictwo obywatelskie to jednak nie tylko kursy oraz specjalistyczne organizacje, ale także rozwój technologii, dzięki której udzielanie pomocy oraz kontakt ze służbami staje się łatwiejszy niż kiedykolwiek. Przykładowo, rozpowszechnienie smartfonów sprawiło, że zaczęły powstawać rozmaite rozwiązania, pozwalające znacznie skrócić czas oczekiwania na ZRM oraz szybko zdobyć o tym, jak pomóc poszkodowanej osobie. Przede wszystkim należy tutaj wymienić aplikacje, dzięki którym można:

• zyskać dostęp do baz wiedzy oraz kursów z zakresu pierwszej pomocy,
• sprawdzić swoje współrzędne GPS i przekazać je służbom ratowniczym,
• szybko znaleźć najbliższe urządzenie AED oraz otrzymać wskazówki dotyczące korzystania z niego,
• łatwo skontaktować się z WOPR, GOPR itp.

Więcej na ten temat: nowe technologie w ratownictwie obywatelskim.

Aby narzędzia te spełniały swoją funkcję, konieczny jest wzrost świadomości społecznej w zakresie nowoczesnych metod udzielania pomocy. Wiele osób nadal o nich nie wie lub nie potrafi z nich korzystać. Jak się okazuje, dotyczy to nie tylko np. aplikacji, ale również rozwiązań, które są obecne w przestrzeni publicznej od dłuższego czasu, takich jak defibrylatory AED.

Jest to jeden z problemów, które zostaną poruszone podczas październikowego Safe Tech Forum 2022. Hasłem tegorocznego wydarzenia jest „Ratownictwo Obywatelskie – Ratownictwem Przyszłości”. Podczas prelekcji, debat oraz paneli dyskusyjnych omawiana będzie m.in. konieczność dostosowania szkoleń z zakresu pierwszej pomocy do obecnej, dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości oraz wykorzystanie nowych technologii w ratownictwie. Wszystko po to, by zmieniać polskie ratownictwo – nie tylko dzięki ekspertom, ale i wszystkim, którzy chcą pomagać innym.